Keşif, sondaj ve tamamlama işlemlerinin ardından kuyu normal üretime başlar ve petrol sahası üretim aşamasına girer. Petrol sahasının ihtiyaçlarına göre amaç, yeraltı ham petrolünün yüzeye çıkarılmasını en üst düzeye çıkarmak, kuyu üretimini ve petrol geri kazanımını artırmak ve yüksek ve istikrarlı üretim elde etmek için rezervuarı rasyonel bir şekilde geliştirmektir. Buna petrol geri kazanımı denir.
1. Ham Petrol Üretim Yolu:
Petrol Oluşumu - Kuyu Yakını Alanı - Delinme Yörüngesi - Kuyu İçi - Yapay Kaldırma Cihazı - Petrol Boru Hattı - Kuyu Başı - Noel Ağacı - Yüzey Boru Hattı - Ölçüm İstasyonu - Petrol-Gaz Ayırıcı - Petrol Boru Hattı Ağı
2. Yaygın Petrol Geri Kazanım Yöntemleri:
1) Akıcı Kurtarma:
Akışkan geri kazanım, ham petrolü yüzeye çıkarmak için petrol oluşumunun elastik enerjisinden yararlanır. Akışkan geri kazanım, esas olarak basınç azaldıkça petrolde çözünen gazların genleşmesine dayanır. Tüm üretim sistemi içinde petrol, yerçekimi ve akış direncini yenmek için oluşumun sağladığı basınç enerjisine güvenerek doğal olarak akar. Yapay enerjiye ihtiyaç duyulmaması, akışlı geri kazanımı en basit, en kullanışlı ve en ekonomik petrol geri kazanım yöntemi haline getirir.
2) Yapay Kaldırma:
Yapay kaldırma, petrolü rezervuardan kuyu başına kaldırmak için bir petrol kuyusunun tabanına yapay olarak enerji ekleme yöntemidir. Üretilen toplam petrol miktarı arttıkça rezervuar basıncı azalır. Su enjeksiyonu ile geliştirilen petrol sahalarında, kuyu tarafından üretilen su yüzdesi kademeli olarak artarak akışkanın özgül ağırlığını artırır. Bu durumların her ikisi de kuyunun akış kapasitesini kademeli olarak zayıflatır. Üretimi artırmak için yapay kaldırma (mekanik petrol geri kazanımı olarak da bilinir) kullanılır. Bu, özellikle saha geliştirmenin sonraki aşamalarında, petrol sahası üretiminin birincil yöntemidir. İki yöntem pompalama ve gaz kaldırmadır. Pompalama üniteleri genellikle karadaki petrol sahalarında kullanılırken, elektrikli dalgıç pompalar genellikle açık denizde kullanılır. Kademeli boşluklu pompalar genellikle kum veya ağır petrol üreten kuyularda kullanılır. Diğer yaygın yöntemler arasında jet pompaları, gaz kaldırma ve pistonlu pompalar bulunur.
3. Petrol ve Doğalgaz Kuyusu Uyarım Teknikleri:
Petrol ve gaz kuyusu stimülasyon teknikleri, petrol kuyularının (gaz kuyuları dahil) üretim kapasitesini ve su enjeksiyon kuyularının su emme kapasitesini artırmaya yönelik teknik önlemlerdir. Yaygın olarak kullanılan yöntemler arasında hidrolik kırma ve asitleme, kuyu içi patlatmalar ve çözücü arıtma yer alır.
1) Hidrolik Kırılma:
Hidrolik kırılma, formasyonun emme kapasitesini aşan bir hızda bir kuyuya yüksek viskoziteli bir kırılma sıvısı enjekte edilerek, kuyu dibi basıncının artırılması ve formasyonun kırılması anlamına gelir. Kırılma sıvısı sürekli olarak enjekte edildiğinden, çatlaklar formasyonun daha derinlerine doğru uzanır. Pompa durdurulduğunda çatlakların kapanmasını önlemek için kırılma sıvısı belirli miktarda destekleyici (öncelikle kum) içermelidir. Destekleyici dolgulu çatlaklar, formasyondaki petrol ve gazın akış düzenini değiştirerek geçirgenlik alanını artırır ve akış direncini azaltarak petrol kuyusu üretimini katlanarak artırır. Küresel petrol endüstrisinde son zamanlarda popülerlik kazanan kaya gazı, hidrolik kırılma teknolojisinin hızla gelişmesinin bir sonucudur!
2) Petrol Kuyusu Asitleme:
Petrol kuyusu asitlendirmesi genellikle iki kategoriye ayrılır: karbonat oluşumlarının hidroklorik asitle arıtılması ve kumtaşı oluşumlarının toprak asidiyle arıtılması. Karbonat oluşumlarının hidroklorik asitle arıtılması, kireçtaşı ve dolomit gibi karbonat kayaçlarının hidroklorik asitle reaksiyona girerek suda çözünür kalsiyum klorür veya magnezyum klorür üretmesini içerir. Bu, formasyonun geçirgenliğini artırır ve kuyunun üretim kapasitesini etkili bir şekilde iyileştirir. Oluşum sıcaklığı koşullarında, hidroklorik asit kayaçla hızla reaksiyona girer ve çoğu kuyu deliğinin dibine yakın bir yerde tüketilerek petrol tabakasının derinliklerine nüfuz etmesini engeller ve böylece asitlendirme etkisini olumsuz etkiler.
Kumtaşı oluşumunda toprak asit arıtımı: Kumtaşının ana mineral bileşenleri kuvars ve feldispattır. Çimentolayıcı malzemeler çoğunlukla silikatlar (kil gibi) ve karbonatlardır ve her ikisi de hidroflorik asitte çözünür. Ancak hidroflorik asit ve karbonatlar arasındaki reaksiyon, petrol ve gaz kuyusu üretimine zarar veren kalsiyum florür çökelmesine neden olabilir. Kumtaşı, kalsiyum florür çökelmesini önlemek için genellikle %8-12 oranında hidroklorik asit ve %2-4 oranında hidroflorik asit karışımıyla arıtılır.
Kumtaşı yapısına zarar vermemek ve kum üretim kazalarına yol açmamak için toprak asidindeki hidroflorik asit konsantrasyonu çok yüksek olmamalıdır. Formasyondaki kalsiyum ve magnezyum iyonları ile hidroflorik asit arasında oluşabilecek olumsuz reaksiyonları ve diğer olası sorunları önlemek için, formasyona toprak asidi enjeksiyonundan önce hidroklorik asit ile ön işlem uygulanmalıdır. Ön işlem aralığı, toprak asidi işlem aralığından daha geniş olmalıdır. Son yıllarda, kendi kendine üretilen bir toprak asidi teknolojisi geliştirilmiştir. Metil format, formasyondaki amonyum florür ile reaksiyona girerek hidroflorik asit üretir ve bu asit, derin kuyunun yüksek sıcaklıktaki petrol tabakasında etki ederek toprak asidi işlem etkisini iyileştirerek petrol kuyusunun üretim kapasitesini artırır.